Kiedy wdrożyć nowe oprogramowanie MES?

Oprogramowanie MES do zarządzania produkcją to inaczej Manufacturing Execution System, czyli System Realizacji Produkcji. Dostarcza ono wielu użytecznych informacji i pozwala efektywnie zarządzać procesem wytwórczym, o ile jest nowoczesne, dopasowane do potrzeb danego przedsiębiorstwa, a także do realiów współczesnego rynku. Kiedy jednak koniecznie trzeba wdrożyć nowe oprogramowanie, a także jak rozpoznać, że firma tego wymaga? Zachęcamy do lektury i poznania szczegółowych informacji.

Spis treści:

1. Czym jest oprogramowanie MES?
2. Za co najczęściej odpowiada oprogramowanie MES?
3. Kiedy konieczna jest zmiana oprogramowania MES?
   1. Czynniki związane z otoczeniem firmy
   2. Czynniki związane z aktualnie używanym oprogramowaniem MES
   3. Czynniki związane z wnętrzem firmy

Czym jest oprogramowanie MES?

Oprogramowanie MES jest systemem informatycznym, którego historia sięga lat 90. ubiegłego stulecia. Rozwijało się na bazie innych programów, w tym rozwiązań typu MRP monitorujących przepływ materiałów transportowanych do fabryk w latach 60. i 70. Z czasem takie rozwiązania stawały się jednak coraz bardziej elastyczne i zaawansowane, aby mogły sprostać potrzebom coraz to nowocześniejszych przedsiębiorstw. Dziś oprogramowanie MES pozwala więc przede wszystkim na to, aby w czasie rzeczywistym odczytywać dane o produkcji i tym samym optymalizować pracę załogi i procesów, zwiększając jednocześnie rentowność podmiotu.

Nie wszystkie systemy typu MES dają jednak te same korzyści: wiele przedsiębiorstw używa systemów przestarzałych i nieefektywnych, które tym samym – zamiast korzystnie wpływać na procesy wewnętrzne – same w sobie są problematyczne. Na pewnym etapie rozwoju firmy konieczna może być więc zmiana.

Za co najczęściej odpowiada oprogramowanie MES?

Dobre oprogramowanie MES powinno mieć kilka funkcjonalności. Jak wskazuje sama jego nazwa, nadrzędnym celem jest zarządzanie procesem produkcyjnym na bazie gromadzonych informacji, co realizowane jest na kilku różnych poziomach.

Po pierwsze, firmy używają go do planowania produkcji. Najnowocześniejsze typy takich systemów pozwalają oczywiście, aby robić to dla wielu różnych maszyn oraz linii produkcyjnych, a wszystko to na bazie bieżącej dostępności produktów i półproduktów. Dzięki temu możliwa jest optymalizacja procesu i zwiększenie efektywności pracy. Zwiększenie efektywności to natomiast większa rentowność, o którą walczą współczesne firmy.

Po drugie, daje ono możliwość wykrywania przestojów produkcyjnych oraz ich przyczyn. Na tej podstawie sprawdza się, jakie są słabe punkty procesu i zmienia je tak, aby poprawić efektywność działania. Wszystko to ponownie z korzyścią dla finansów.

Po trzecie, oprogramowanie MES daje możliwość bieżącego monitorowania kosztu produkcji każdego elementu. Wszystko to dzięki zgromadzonym danym dotyczącym czasu wytworzenia, tego, jaka ilość surowca została zużyta oraz jaka była cena jego zakupu. Dzięki takim informacjom można upewnić się, czy polityka cenowa przedsiębiorstwa jest konkurencyjna oraz modyfikować ją w zależności od bieżących potrzeb.

Po czwarte, MES pozwala na monitorowanie tego, jak wydajni są pracownicy. Wszystko to na bazie porównania rzeczywistego czasu produkcji z planowanym. Na tej podstawie firma może wdrożyć dodatkowe szkolenia, a także rozpoznać inne obszary, które utrudniają zatrudnionym osiągnięcie optymalnej wydajności.

Po piąte, dzięki zaawansowanemu systemowi raportowania, MES daje dostęp do danych historycznych. Pozwala to porównywać cykle produkcyjne przedsiębiorstwa i wdrażać odpowiednie działania, także w zakresie restrukturyzacji procesów.

Funkcjonalności oprogramowania MES może być oczywiście zdecydowanie więcej. Jeśli więc to aktualnie użytkowane nie spełnia powyższych celów, to wówczas konieczna może być jego zmiana. Zmiana, która pozwoli na poradzenie sobie w turbulentnym przemyśle, na który obecnie składa się m.in. załamanie łańcuchów dostaw, a także drastyczne zwiększenia kosztów produkcyjnych.

Kiedy konieczna jest zmiana oprogramowania MES?

Na rynku dostępne są oczywiście różne zintegrowane systemy zarządzania produkcją. Trudna sytuacja przedsiębiorców sprawia też, że zaczynają zastanawiać się, czy aby na pewno aktualnie użytkowane oprogramowanie MES jest efektywne. Jak rozpoznać, że jego zmiana jest konieczna? Jakie czynniki są w tym przypadku kluczowe? Jak przedstawimy poniżej, są to trzy główne grupy związane z otoczeniem firmy oraz jej wnętrzem, a także z samym systemem.

Czynniki związane z otoczeniem firmy

Do czynników związanych z otoczeniem firmy można zaliczyć przede wszystkim koszty surowców. Ceny na rynkach zmieniają się w sposób bardzo dynamiczny co sprawia, że firma musi być wysoce elastyczna pod względem polityki cenowej, aby zachować konkurencyjność. Jak wspomnieliśmy wcześniej, dobre oprogramowanie MES pozwala monitorować na bieżąco rentowność produkcji. Daje tym samym kontrolę, czy przy bieżących wydatkach związanych z zakupem surowców podmiot może liczyć na zyski, czy w danym okresie może już tylko minimalizować straty.

Zmianę wymusza też coraz bardziej konkurencyjne otoczenie przedsiębiorstwa. Tak naprawdę rywalizacja w firmach produkcyjnych jest ogromna i to niezależnie od branży. Stąd też pogoń za innowacjami oraz wszelkimi rozwiązaniami, które wspierają optymalizację procesów. W tym również pomaga nowoczesne oprogramowanie MES, które korzystnie wpływa na efektywność produkcji i to na wielu różnych poziomach.

Powodem są też zewnętrzne regulacje wymagające ścisłego kontrolowania procesu produkcji. Przykładem jest regulowana branża FMCG, która jest obwarowana bardzo rygorystycznymi standardami i normami zarówno sanitarnymi, jak i unijnymi. Wymaga się w niej nie tylko kontrolowania jakości, ale też bardzo dokładnego śledzenia technologii (traceability). Z tego też powodu konieczne są specjalistyczne narzędzia i właśnie wysoce zaawansowane oprogramowanie MES, które będą czuwać nad procesem produkcji. Konieczne jest bowiem szybkie prześledzenie historii danego produktu, od momentu nabycia surowca, aż po odbiór wyrobu gotowego.

Aktualna rzeczywistość gospodarcza to również załamanie się łańcucha dostaw. Doprowadziła do tego przede wszystkim pandemia COVID-19, która wpłynęła na globalne spowolnienie dostaw wskutek zawieszenia produkcji przez wiele podmiotów. Od tego czasu rzeczywistość gospodarcza nie wróciła już do poprzedniego stanu, również w efekcie działań wojennych na Ukrainie. Dlatego firmy wciąż muszą mierzyć się z takimi problemami jak niedobór i zwiększenie cen surowców, niedostateczna powierzchnia magazynowa oraz wahania w dostawach. Zarządzanie produkcją w takiej rzeczywistości jest na tyle trudne, że bez nowoczesnego oprogramowania MES staje się wręcz niemożliwe. Jeśli więc to używane obecnie nie jest dopasowane do turbulentnych zdarzeń na rynku, to zdecydowanie trzeba je zmienić.

Czynniki związane z aktualnie używanym oprogramowaniem MES

Druga grupa czynników wymuszających zmianę MES to kwestie związane z samym oprogramowaniem. Chodzi tu przede wszystkim o sytuację, gdy system nie pozwala na bieżące monitorowanie danych, dając do nich dostęp dopiero po pewnym czasie. Jest to domena przestarzałych i nierozwijanych rozwiązań MES, które nie odpowiadają już na potrzeby współczesnego, bardzo dynamicznego rynku.

Zmiany wymagają też nieelastyczne pod względem funkcjonowania systemy MES. Przykładem są rozwiązania bazujące na modelu kaskadowym, który w sposób rygorystyczny określa, jakie fazy procesu następują po sobie. Jest on bardzo schematyczny, co niestety nie sprawdza się we współczesnej rzeczywistości gospodarczej. Oprogramowanie MES powinno być bowiem maksymalnie elastyczne tak, aby w przypadku wykrycia anomalii w procesie produkcyjnym móc natychmiastowo wdrożyć korekty, a nie czekać na ukończenie kolejnych etapów.

Motywem do zmian MES może być też sytuacja, gdy nie odpowiada ono na potrzeby przedsiębiorstwa funkcjonującego w danej branży. Przykładem jest motoryzacja, w przypadku której proces produkcji jest rozdrobiony i tym samym wymaga jeszcze lepszego śledzenia.

Inną istotną kwestią jest dodatkowo integracja, którą także powinien zapewniać taki system. Powinna być ona możliwa z każdą maszyną oraz systemem informatycznym. Do tego niezbędne jest jednak stałe wsparcie inżynierów zarządzających produkcją. Powinni oni oferować też techniczne wsparcie w zakresie procesu użytkowania oprogramowania i rozwiązywać ewentualne problemy, których doświadcza firma.

Na koniec nie można zapomnieć też o samej obsłudze MES. Jeśli jest ona nieintuicyjna i skomplikowana, to pełne wykorzystanie możliwości systemu może być wręcz niemożliwe, zaś pracownicy niechętnie będą z niego korzystać. Oczywiście szkolenia w zakresie użytkowania oprogramowania MES zawsze są konieczne. Jeśli jednak pomimo ich wdrożenia kadra wciąż raportuje problemy z codzienną obsługą, to zdecydowanie System Realizacji Produkcji powinien zostać zmieniony na inne, bardziej przyjazne pracownikom rozwiązanie.

Czynniki związane z wnętrzem firmy

Zmiana oprogramowania MES może być konieczna również wskutek czynników wewnętrznych. Chodzi tutaj o kwestie związane z tym, jak działa dane przedsiębiorstwo oraz jakie ma potrzeby.

Pierwszym sygnałem wskazującym, że organizacja może potrzebować zmiany MES jest rozwój pod kątem przemysłu 4.0. Więcej piszemy o tym na naszym blogu, choć ogólnie mówiąc zakłada on wdrożenie technologii takich jak internet rzeczy, gromadzenie danych w chmurze, a także rozwiązań z zakresu sztucznej inteligencji. Współpracują one również z oprogramowaniem MES, o ile jest ono odpowiednio do tego przystosowane.

Kolejny motyw to chęć ograniczenia kosztów i zwiększenia rentowności przedsiębiorstwa. Jak już wielokrotnie wspomnieliśmy, oprogramowanie MES zdecydowanie w tym pomaga, o ile daje ono dostęp do bardzo kompleksowych informacji. Niestety nie każde jest równie wartościowe w tym zakresie. Koniecznie trzeba sprawdzić więc, jakie możliwości zapewnia aktualnie używany system, a jakie dostarczają nowoczesne rozwiązania, takie jak system zarządzania produkcją MES od NEXELEM.

Z naszego bloga dowiesz się też, jak może wyglądać redukcja kosztów produkcji w Twojej firmie oraz jak pomagają w tym inne nowoczesne rozwiązania.

Motorem zmian jest dodatkowo poszukiwanie niewykorzystanych zasobów i to nie tylko jeśli chodzi o surowce do produkcji. Zaawansowane oprogramowanie MES pozwala bowiem wykryć nie tylko straty materiałów, ale też np. możliwości optymalizacji w zakresie tego, jak wydajni są pracownicy. Chodzi tu jednak o wszystkie zasoby i procesy, które podlegają planowaniu i kończą się raportowaniem. Przykładem jest transport wewnętrzny, który dzięki odpowiedniej optymalizacji jest w stanie przyspieszyć proces produkcji i tym samym w krótszym czasie wytwarzać więcej, oczywiście z zyskiem dla podmiotu.

Następnym motywem, który powinien zachęcić do zmiany systemu zarządzania produkcją to sytuacja, gdy wewnątrz firmy są różne zespoły lub linie produkcyjne, a jeden z nich przoduje pod względem efektywności. Oczywiście całościowe porównanie nie zawsze jest dostępne, różne linie produkcyjne mogą bowiem zajmować się zupełnie innymi elementami procesu. Pewne aspekty są jednak możliwe do porównania i jak się okazuje, nowoczesne oprogramowanie MES także pozwala je wychwycić.

Kiedy jeszcze zmienić System Realizacji Produkcji? Oczywiście wtedy, gdy nie jest on już rozwijany i technologicznie wspierany przez firmę, która go stworzyła. Nowoczesne przedsiębiorstwa nie mogą bowiem pozwolić sobie na to, aby ich system MES nie był wspierany i doskonalony. Nowinki w tym zakresie pojawiają się bowiem nieustannie i tylko dzięki ciągłemu aktualizowaniu można być pewnym, że oprogramowanie będzie cały czas adekwatne do bieżących potrzeb rynkowych i wyzwań, które się pojawiają. System musi być więc elastyczny i pozwalać na łatwe zaimplementowanie takich zmian.

Jak doskonale widać odpowiedź na pytanie, kiedy wdrożyć nowe oprogramowanie MES jest wielowątkowa. Powodów, aby to zrobić jest jak widać wiele i koniecznie trzeba rozważyć każdy z nich. Jak się bowiem okazuje, może od tego zależeć rentowność przedsiębiorstwa oraz to, czy będzie ono w stanie sprostać konkurencji w branży i przeciwdziałać rynkowym turbulencjom. Jeśli potrzebujesz takiego systemu, to skontaktuj się z nami, aby omówić szczegóły rozwiązania, które możemy zaproponować.